چگونه در سربالایی رانندگی کنیم ؟
رانندگی در سربالایی مخصوصاً برای تازه‌کارها ، بسیار سخت است . اگر ماشین شما دنده دستی دارد ، ممکن است به عقب بروید و نتوانید به‌درستی ماشین را کنترل کنید . کاهش دنده در سربالایی کلید رساندن قدرت بیشتر به چرخ‌ها و رد شدن از آن است .
حتی اگر ماشین دنده اتوماتیک داشته باشید ، در سربالایی و سرپایینی‌ها شاید نیاز باشد تا به‌صورت دستی دنده‌ها را تعویض کنید .
مشکل بسیاری از افراد وجود ترافیک روی سربالایی است ، که مجبور هستند ماشین را نگه دارند و دوباره شروع به حرکت کنند . برای این مشکل نیز راه‌حلی وجود دارد که در ادامه مقاله به‌تمامی آن‌ها اشاره خواهیم کرد . با سایت کوروک همراه باشید !!!
رانندگی در سربالایی با دنده دستی
وقتی به سربالایی نزدیک شدید شتاب بگیرید . با نزدیک شدن به سربالایی به‌صورت پایدار سرعت خود را زیاد کنید ( البته در حد سرعت مجاز ) ، با این کار اینرسی به‌وسیله نقلیه شما کمک می‌کند تا سربالایی را بهتر بالا برود .
حواستان باشد که به‌صورت پایدار سرعت را زیاد کنید و به‌صورت یک‌دفعه‌ای پدال گاز را تا انتها فشار ندهید ، مخصوصاً در وضعیت‌هایی که جاده لغزنده و لیز است .
نکته ایمنی : حواستان باشد که در آب‌وهوای بد بالاترین سرعت مجاز جاده را نباید بروید و همیشه سرعتی کمتر با توجه به شرایط جاده را انتخاب کنید ، مخصوصاً در جاده‌های پرپیچ‌وخم ، سربالایی و سرپایینی !!!
چه زمانی دنده را کم کنیم ؟
درزمانی که خودرو کشش لازم جهت عبور از سربالایی را ندارد و هرچقدر که گاز می‌دهید بازهم ماشین به جلو حرکت نمی‌کند ، زمان کاهش دنده است . حواستان باشد که شما باید ۱ تا ۲ دنده کمتر را با توجه به میزان کاهش کشش ماشین جا بزنید .
با کاهش دنده دور موتور بالا رفته و ماشین کشش بیشتری پیدا می‌کند . دور موتور نسبت به ماشین‌های مختلف متفاوت است اما عموماً در سربالایی‌ها می‌توان دور موتور را تا ۳۰۰۰ یا ۴۰۰۰ دور بر دقیقه بالا برد .
کلاچ را تدریجی بالا آورده و گاز را فشار دهید ( حرکت الاکلنگی ) . بعدازاینکه دنده را کم کردید ، شروع به گاز دادن کنید تا از افت دور موتور جلوگیری کرده و آن را به‌آرامی بالا ببرید و سربالایی را رد کنید .
اگر شیب سربالایی خیلی زیاد بود ، چکار کنیم ؟
اگر سربالایی خیلی زیاد بود یا ماشین شما سنگین بود ( این سنگینی می‌تواند بار یا مسافر زیاد بوده یا حتی ماشین سنگین غیر سواری باشد ) ، قبل از رسیدن به سربالایی دنده را روی ۱ یا ۲ بگذارید و سربالایی را رد کنید . اگر روی دنده ۳ باشید در میانه راه دچار مشکل شده و در هنگام تعویض دنده به ۱ یا ۲ ممکن است ماشین به عقب برود .
نکته : با دنده ۱ عموماً می‌توان تا ۲۵ کیلومتر بر ساعت حرکت کرد .
اگر روی سربالایی کاهش سرعت را تجربه کردید ، سریعاً دنده را کم کنید . دنده ۳ عموماً برای تپه‌ها و سربالایی‌های کم مناسب است ، اما اگر شروع به کاهش سرعت کردید یا موتور شما شروع به صدا دادن کرد ، برای جلوگیری از خاموش شدن ، گرم شدن زیاد یا خرابی کلاچ ، به دنده دوم بروید و بعد از رها کردن کلاچ ، گاز بدهید .
اگر موتور ماشین بازهم نتوانست سرعت خود را نگه دارد یا اینکه کم شد و سرعت حدود ۱۵ کیلومتر بر ساعت بود ، دنده ۱ را جا بزنید .
رانندگی در سربالایی با دنده اتوماتیک
قبل از رسیدن به سربالایی سرعت خود را افزایش دهید . به‌صورت پایدار ( نه یک‌دفعه‌ای ) سرعت خود را زیاد کرده تا قبل از اینکه به سربالایی برسید ، سرعت مناسبی داشته باشید . البته حواستان باشد که از سرعت مجاز تجاوز نکنید !!!
به یاد داشته باشید که در وضعیت‌هایی که جاده لیز است از شتاب گیری سریع و یک‌دفعه‌ای اجتناب کنید ، مخصوصاً در جاده خیس یا یخ‌زده !!!
اگر شیب خیلی زیاد بود ، دنده را به‌صورت دستی کم کنید . در مواقعی غیر از سنگینی ماشین ، شیب تند و یدک کشیدن ، دستی دنده دادن به ماشین دنده اتوماتیک ضرورتی ندارد . در این مواقع کاهش دنده به‌صورت دستی ، کنترل بیشتر خودرو را به همراه داشته و برای موتور شما نیز بهتر است .
درست است که در سربالایی گیربکس شما دنده را کم می‌کند ، اما بهتر است در سربالایی‌های زیاد از دنده‌های D1 و D2 یا L1 و L2 استفاده کنید . برای سرعت‌های حدود ۱۵ کیلومتر بر ساعت از D1 استفاده کنید .
این حروف در دنده‌های شرکت‌های مختلف فرق دارد و ممکن است از L یا D استفاده کنند .
خب چگونه دنده اتومات را کاهش دهیم ؟
برای کاهش دنده اول پدال گاز را رها کنید ، دکمه تعویض دنده را فشار داده و دنده روی D2 بگذارید . اگر دور موتور شما ۴۰۰۰ تا ۴۵۰۰ است ، صبر کنید تا دور موتور ۳۰۰۰ شود ، سپس دنده را کم کرده و به‌صورت پایدار گاز دهید .
بیشتر ماشین‌های جدید از تعویض دنده در دور موتورهای خیلی بالا جلوگیری می‌کنند . اگر گیربکس شما این‌گونه بود ، بعد از کاهش دور موتور این کار را میتوانید انجام دهید .
اگر سربالایی خیلی زیاد بود ، دنده را روی کمترین حالت ممکن بگذارید . برای سربالایی‌های خیلی شدید دنده را روی D1 بگذارید ، در این حالت سرعت شما باید ۱۵ تا ۲۵ کیلومتر بر ساعت باشد . بعد از تعویض دنده به‌صورت پایدار گاز دهید تا سربالایی را رد کنید .
همچنین ماشین‌های جدید دارای دکمه POWER یا HILL ASSIST هستند ، تنظیم کردن ماشین روی این حالت می‌تواند برای رد کردن سربالایی کمک زیادی به شما بکند . دفترچه ماشین خود را چک کنید تا ببینید که چنین آپشنی دارد یا خیر ؟
نکات بسیار مهم در جاده‌های سربالایی
۴ تا ۱۰ ثانیه با ماشین جلویی فاصله داشته باشید . برای تخمین این مسافت نشانه‌ای ثابت در جاده را در نظر بگیرید و پس از گذشتن ماشین جلویی شروع به شمارش ثانیه کنید و بعد از هر ثانیه‌ای که شما به آن علامت رسیدید می‌شود فاصله شما با ماشین جلویی ، حواستان باشد که شما باید حداقل ۴ ثانیه با ماشین جلویی فاصله داشته باشید .
در جاده‌هایی با شیب زیاد یا لیز ، فاصله ۱۰ ثانیه‌ای را رعایت کنید .
درزمانیکه شما در سربالایی حرکت می‌کنید ، زمان زیادی نیاز دارید تا نسبت به موانع یا ماشین‌های جلویی عکس‌العمل نشان دهید . این مورد خیلی مهم می‌شود در زمانی که پشت کامیون و ماشین سنگین حرکت می‌کنید .
فقط در مواقع ضروری و با دید ۱۵۰ متر جلوتر از خود ، اقدام به سبقت گرفتن بکنید . اگر راننده‌ای خیلی آرام حرکت کند ، ممکن است بخواهید از او سبقت بگیرید ، اما باید حوصله داشته باشید و سریع این کار را نکنید . فقط درزمانیکه میتوانید به‌خوبی جلوی خود را ببینید و ماشین شما کشش سبقت گرفتن را دارد این کار را انجام دهید . در سربالایی‌ها شتاب گیری ماشین افت شدیدی خواهد داشت .
حواستان باشد که تابلوهای سبقت ممنوع را برای زیبایی نصب نکرده‌اند ، این مکان‌ها خطرناک بوده و عموماً دید کافی برای سبقت در آن‌ها وجود ندارد ، یا اینکه خطرات دیگری نیز دارد .
حواستان به بالاترین مکان سربالایی باشد !!!
درزمانیکه به انتهای سربالایی می‌رسید و جاده شروع به سرپایینی رفتن می‌کند ، حواستان را جمع کنید ، زیرا ماشین سریعاً سرعت می‌گیرد . بنابراین حواستان به میزان فشار پای خود روی پدال گاز باشید .
هشدار : اگر به جاده آشنا نیستید حواستان به پیچ‌های تند و بالا و پایین‌های جاده باشد و به علائم جاده‌ای توجه لازم را داشته باشید .
کولر خود را خاموش‌کنید !!!
پیمایش سربالایی روی موتور فشار وارد می‌کند و ممکن است باعث شود که بیش‌ازحد گرم شود ، بنابراین با کولر گرفتن وضعیت را بدتر نکنید . برای کاهش فشار روی موتور و داغ کردن بیش‌ازحد آن ، کولر را خاموش‌کنید ، مخصوصاً در سربالایی با شیب تند !!!
در صورت لزوم مقداری پنجره‌ها را پایین بدهید .
در سرپایینی‌ها از دنده‌های سنگین استفاده کنید . شما باید در سرپایینی دقیقاً از همان دنده‌هایی که در سربالایی از آن‌ها استفاده میکردید ، استفاده کنید .
حواستان باشد که زیاد ترمز گرفتن در سرپایینی باعث داغ شدن لنت و دیسک شده و ممکن است کارایی آن براثر حرارت کم شود ، بنابراین با دنده‌سنگین ( ۱ تا ۳ ) حرکت کنید .
هشدار : دنده را خلاص نکنید . این کار کنترل شما روی ماشین را کم می‌کند و سرعت شما را افزایش میدهد .
پارک کردن ماشین در سربالایی
بعد از پارک کردن در سربالایی نکات زیر را رعایت کنید :
۱ – ترمزدستی را تا انتها بکشید .
۲ – فرمان را تا انتها به سمت جدول بچرخانید : در این صورت اگر ترمزدستی از کار بی افتد ، ماشین شما به وسط خیابان نخواهد رفت .
۳ – ماشین را در دنده ۱ قرار دهید . با این کار اگر ترمزها دچار مشکل شوند ، موتور از چرخش چرخ‌ها جلوگیری خواهد کرد .
شروع به حرکت در سربالایی
اقدامات اولیه را انجام دهید . قبل از سوارشدن به ماشین جهت لاستیک‌های خود را چک کنید ، دنده ۱ را جا بزنید ، اما هنوز ترمزدستی را پایین ندهید . با این کار پای شما برای گاز دادن راحت بوده و نیازی نیست هم ترمز کنید و هم حواستان به گاز دادن باشد .
دور موتور را تا ۱۵۰۰ ببرید و حواستان به جاده باشد . راهنما زده ، آینه‌ها را چک کنید و پشت سر خود را ببینید تا مطمئن شوید که ماشینی نمی‌آید . اگر جاده خلوت بود دنده ۱ را جا زده ، دور موتور را تا ۱۵۰۰ بالا ببرید و به‌آرامی کلاچ را بالا بی آورید ( خیلی آرام ) تا زمانی که به نقطه تماس برسید .
نقطه تماس چیست ؟
نقطه‌ای است که کلاچ درگیر شده و دور موتور شما مقداری افت می‌کند و ماشین مقداری تکان می‌خورد و دور موتور کاهش پیدا می‌کند . شما نیاز به مقداری تمرین دارید تا بتوانید نقطه تماس را پیدا کنید ، بهتر است این کار را در جاده صاف تمرین کنید .
نکته : اگر ماشین شروع به لرزش یا صدا کرد ، مقداری بسیار کمی کلاچ را پایین ببرید . باید بدانید که پایین بردن کلاچ باعث می‌شود که نقطه تماس کلاچ را از دست بدهید .
ترمزدستی را بخوابانید ، و هم‌زمان به‌آرامی کلاچ را بالا آورده و گاز بدهید . با پایین بردن ترمزدستی شما شاهد به جلو رفتن آرام ماشین خواهید بود ، با بیشتر خواباندن دستی و افزایش گاز دادن و رها کردن آرام کلاچ میتوانید حرکت و شتاب را شروع کنید .
اگر ماشین شروع به عقب رفتن کرد ، ترمزدستی را کشیده و ترمز پایی را نیز بگیرید و کلاچ را هم بگیرید و دوباره از اول شروع کنید .
هماهنگی بین کلاچ و گاز نیاز به تمرین دارد ، اما شما با استفاده از ترمزدستی میتوانید ساده‌تر و سریع‌تر نیم کلاچ را یاد بگیرید .
اگر به چراغ‌قرمز رسیدید ، ترمزدستی را بکشید . در سربالایی زیاد بهتر است که در صورت ایستادن ، مخصوصاً به‌صورت بلندمدت ، ترمزدستی را بکشید . اگر شما یک‌لحظه پایتان را از روی ترمز بردارید ، یا فشار آن را کم کنید ، ممکن است ماشین به عقب‌رفته و تصادف کنید .
برای شروع حرکت در روی سربالایی‌ها بیشتر گاز بدهید ، زیرا نیاز به قدرت بیشتری برای حرکت‌دارید . در عین حال در سربالایی‌ها آرام‌تر پا را از روی کلاچ بردارید .
شروع حرکت با دنده اتوماتیک روی سربالایی
در شیب تند حتماً ترمزدستی را بکشید !!!
ماشین را روشن کنید ، لاستیک‌های خود را صاف کنید ، دنده را با توجه به شیب روی D1 یا D2 بگذارید .
نکته : اگر شیب کم باشد ، شما نیازی به استفاده از ترمزدستی ندارید . شما میتوانید با استفاده از ترمز معمولی و فشار دادن پدال گاز از عقب رفتن ماشین جلوگیری کنید .
راهنما زده و مطمئن شوید که در جاده کسی نیست . آینه‌ها را چک کنید و نقاط کور را ببینید ، حتماً راهنما هم بزنید . اگر در شیب بسیار زیادی هستید ، هم ترمزدستی بالا باشد و هم اینکه ترمز پایی را بگیرید ، تا زمانی که از پارک خارج شوید .
به‌آرامی گاز داده و ترمزدستی را بخوابانید . پدال گاز را به‌آرامی فشار دهید . دور موتور را روی ۲۰۰۰ خوب است نگه دارید ، سپس دستی را خوابانده و سریعاً پدال گاز را فشار دهید تا به نرمی وارد جاده شوید .
در زمان عبور از سرپایینی ، حواستان باشد تا ماشین را در دنده پایین نگه‌دارید تا بتوانید سرعت را کنترل کنید و زیاد به ترمز فشار وارد نشود .
اگر در سربالایی ایستادید ، کشیدن ترمزدستی را فراموش نکنید . اگر به چراغ‌قرمز رسیدید ، ترمز پایی را گرفته ، سپس ترمزدستی را بکشید . بعد از سبز شدن چراغ اول ترمز پایی را ول‌کنید و سپس هم‌زمان با گاز دادن ترمزدستی را بخوابانید .
ماشین‌های دنده اتوماتیک باید فقط مقدار کمی به عقب برگردند ، بنابراین استفاده از ترمزدستی ممکن است ضرورتی نداشته باشد . هرچند استفاده از ترمزدستی در زمان ایستادن در سربالایی تنش کمتری به گیربکس شما وارد می‌کند .
البته همه موارد به کیفیت تولید گیربکس نیز بستگی دارد !!!
نکات مهم
۱ – یادگیری رانندگی در سربالایی مخصوصاً در ترافیک نیاز به تمرین دارد و سعی کنید از جاده‌هایی با ترافیک کم شروع کنید و کم‌کم مهارت خود را ارتقاء دهید .
۲ – اگر در جاده باریک سرپایینی رانندگی می‌کنید ، بهتر است به افرادی که در حال عبور از سربالایی هستند راه دهید ، زیرا برای شما رانندگی در این شرایط آسان‌تر خواهد بود .
۳ – اگر در ابتدای یادگیری رانندگی هستید حواستان به دور موتور باشد . برای یادگیری دنده دادن ، حواستان به دور موتور باشد و در صورت افت آن یا صدا دادن موتور دنده را کاهش دهید .
۴ – اگر ماشین دنده اتوماتیک دارید و روی سربالایی می‌خواهید پارک کنید ، ترمزدستی را بکشید ، دنده را در وضعیت پارک قرار دهید و سپس پای خود را از روی ترمز بردارید . استفاده از ترمزدستی در ابتدای کار ، برای گیربکس شما بهتر است .
هشدارها
۱ – همیشه قبل از جا زدن دنده‌معکوس ایست کامل کنید . به‌عنوان یک قانون ، همیشه در سرعت ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر دنده را روی دنده ۱ بگذارید .
۲ – اگر به عقب رفتید یا خاموش کردید ، سریعاً ترمز پایی و ترمزدستی را بکشید .
۳ – ماشین‌های دنده اتوماتیک در سربالایی فقط باید مقدار کمی به عقب بروند . اگر ماشین دنده اتوماتیک دارید و زیاد به عقب می‌روید ، به مکانیک مراجعه کنید .